សម្រង់អត្ថបទទាក់ទងនិងប្រធានបទ "វប្បធម៌នៃការចែករំលែករបស់ជនជាតិខ្មែរ"
សម្រង់អត្ថបទគាំទ្រអត្ថបទស្រាវជ្រាវក្រោមប្រធានបទ "វប្បធម៌នៃការចែករំលែករបស់ជនជាតិខ្មែរ" ថ្នាក់ខេមរវិទ្យា(សិក្សាអំពីខ្មែរ)
 |
| © រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង |
១. ប្រភពវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ
សិល្បៈនៃការចែករំលែកមានតម្លៃធំធេងក្នុងការជួយគ្នារវាងខ្មែរនិងខ្មែរដោយ ប៉ែន បូណា
កម្ពុជាដែលជាប្រទេសក្រីក្រមួយក្នុងលោក រស់ដោយពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងទៅលើជំនួយបរទេស។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងសង្គមដ៏ក្រីក្រមួយនេះ ប្រជាពលរដ្ឋមានវប្បធម៌ម្យ៉ាងដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ នោះគឺវប្បធម៌នៃការចែករំលែកដើម្បីជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។ ទស្សនវិជ្ជានេះមានតម្លៃធំធេងសម្រាប់ជំរុញល្បឿននៃការកាត់បន្ថយ ភាពក្រីក្រ ក៏ដូចជាកាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើជំនួយបរទេស។តាមរយៈ ភាពសស្រាក់ សស្រាំក្នុងការជួយជនរងគ្រោះក្នុងមហាសោកនាដកម្មលើស្ពានពេជ្រ គេបានមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីសិល្បៈនៃការចែករំលែក ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរដែលគួរតែលើកតម្កើង។
គ្រាន់តែ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ប្រាក់ជាច្រើនលានដុលា្លរ ត្រូវគេប្រមូលបានសម្រាប់ជួយគ្រួសារអ្នកដែលបានស្លាប់ នៅក្នុងមហាសោកនាដកម្មលើស្ពានពេជ្រ។ មហាជនខ្មែរគ្រប់ ទិសទីបានសស្រាក់ សស្រាំចូលវិភាគទានដោយជ្រះថ្លាបំផុត ដើម្បីជួយជនរួមជាតិរបស់ខ្លួន ដែលបានទទួលរងគ្រោះ។ នេះជាព្រឹត្តិការណ៍ទី២ ក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលបង្ហាញពីមហាចលនាសាមគ្គីគ្នាក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរ តាមរយៈការបរិច្ចាគភោគផលដែលខ្លួនមាន ដើម្បីជួយជនរួមជាតិរបស់ខ្លួន។ ព្រឹត្តិការណ៍ទី១ គឺរលកចលនាជាតិនិយមដ៏ធំមួយដែលបានកើតឡើង កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៨បន្ទាប់ពីទាហានថៃចូលឈ្លានពានប្រាសាទព្រះវិហារ។ កាលណោះ ពលរដ្ឋខ្មែរបានសស្រាក់សស្រាំក្នុងការជួយឧបត្ថម្ភកងទ័ពសមរភូមិមុខក៏ដូចជាជួយកសាងសមិទ្ធផលនានា ដូចជាផ្លូវឡើងទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារជាដើម។ តាមពិត នេះមិនមែនជាបាតុភូតថ្មី សម្រាប់សង្គមខ្មែរឯណា។ សង្គមខ្មែរធ្លាប់មានសាមគ្គីភាពរឹងមាំតាំងពីដូនតាមកម៉្លេះ។ ប៉ុន្តែ ឆ្លងកាត់របត់សង្គមដ៏វិនាសហិនហោច ប្រកបដោយការកាប់សម្លាប់គ្នា គ្មានត្រាប្រណី រយៈពេលជិតបីទសវត្សរ៍ ជនជាតិខ្មែរបានទទួលរងនូវវិនាសកម្មយ៉ាងដំណំបំផុត ទាំងទ្រព្យសម្បត្តិនិងស្មារតី។ ទាំងនេះ ជាដើមហេតុនាំឲ្យមនុស្សខ្មែរជាច្រើន ក្រោយសម័យសង្គ្រាមហាក់បានផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិត ពោលគឺម្នាក់ៗហាក់ដូចជាគិតតែពីរកវិធីរស់តែរៀងៗខ្លួន ដោយមិនសូវជាអើពើចំពោះអ្នកដទៃឡើយ។ គំនិតសួនតួនិយមនេះឯងដែលបង្កើតឲ្យមានគម្លាតកាន់តែឆ្ងាយទៅៗរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ។ អ្នកក្រត្រដររស់ រីឯអ្នកមានខ្ពស់ៗ ហួសពីការស្មាន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្នត់គំនិតសាមគ្គីភាព និងឯកភាពជាតិមិនបានទៅណាឆ្ងាយពីមនុស្សខ្មែរឡើយ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខ្វះខាតនោះ គឺប្រហែលជាការផ្តួចផ្តើមគំនិតតែប៉ុណ្ណោះ។ តាមរយៈមូលនិធិនានាដែលបានបំផុសចលនាមហាជនឲ្យរួបរួមសាមគ្គីគ្នា និងជួយគ្នាទៅវិញ ទៅមក ក្នុងមហាសោកនាដកម្មលើស្ពានពេជ្រ គេអាចមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា តម្លៃនៃវប្បធម៌ចែករំលែកដែលជាដួងព្រលឹងនៃសង្គមខ្មែរពិតជាមិនបានបាត់បង់ទៅណាឡើយ។ ជាការពិតណាស់ «សាមគ្គីជាកម្លាំង» ឬ«ជួយគ្នាក្នុងគ្រាក្រ» សុទ្ធសឹងជាទ្រឹស្តីដែលពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់គ្នាបានស្គាល់ទាំងអត្ថន័យ និងអត្ថរស។ ប៉ុន្តែតម្លៃនៃទស្សនៈវិជ្ជារបស់វា ច្រើនតែត្រូវបានគេបំភ្លេច នៅក្នុងយុគសម័យដែលសង្គមហាក់ដូចជាពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងទៅលើជំនួយបរទេស។ ពិតហើយថា ជំនួយបរទេសមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការស្តារឡើងវិញ នូវសង្គមមួយដ៏ខ្ទេចខ្ទាំដូចជាប្រទេសកម្ពុជានេះជាដើម។ ប៉ុន្តែ ពេលខ្លះការផ្តេកផ្តួលទៅលើជំនួយពីខាងក្រៅខ្លាំងពេក បានធ្វើឲ្យយើងភ្លេចប្រើប្រាស់សិល្បៈដ៏មានតម្លៃដែលមានស្រាប់ក្នុងសង្គមរបស់ខ្លួន នោះគឺសិល្បៈនៃការចែករំលែកនេះឯង។ គឺចែករំលែកក្នុងទស្សនៈ«ខ្មែរជួយខ្មែរ» ក្នុងនាមជាជនជាតិដែលមានឈាមជ័រដូចគ្នា។ ក្នុងន័យនេះ ខ្មែរអ្នកមានដែលបានទទួលភាគផលច្រើនពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស នៅក្រោយសង្គ្រាម គួរតែក្រឡេកថយក្រោយទៅមើលជនរួមឈាមរបស់ខ្លួន មួយចំនួនដែលកំពុងស្រេកឃ្លាន ឬកំពុងដេកឈឺដោយគ្មានប្រាក់ព្យាបាលជំងឺ ឬកំពុងរងទុក្ខដោយប្រការផ្សេងទៀត។
តាមរយៈកម្លាំងសាមគ្គី និងការចែករំលែកដើម្បីជួយគ្នា គេប្រាកដជាអាចជួយរំលែកទុក្ខគ្រួសារខ្មែរជាច្រើន។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីឲ្យមានចលនាសស្រាក់សស្រាំនៃការជួយគ្នានេះវាទាមទារឲ្យមានការផ្តួចផ្តើមពីសំណាក់អ្នកមានឥទ្ធិពលក្នុងសង្គម និងការធ្វើជាគំរូពីសំណាក់អ្នកដឹកនាំ និងអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិស្តុកស្តម្ភទាំងឡាយ។ ម្យ៉ាងទៀត សិល្បៈនៃការចែករំលែកនេះគួរតែត្រូវធ្វើឲ្យក្លាយជាមហាចលនាសង្គមទូទាំងប្រទេសមួយនៅក្នុងបរិបទដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រនៅឡើយ។ ការបង្កើតមូលនិធិសង្គ្រោះនានាសម្រាប់ជួយជនក្រីក្រ ពិតជាមានតម្លៃទាំងផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ ហើយវិធីនេះពិតជាអាចជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនឲ្យរួចផុតពីទុក្ខលំបាក ឬក៏ពីសោកនាដកម្មផ្សេងៗទៀត៕
ប្រភព៖ http://www.khmer.rfi.fr/cambodian%20show%20their%20solidarity%20after%20stampede
២. ប្រភពកម្ពុជាថ្មី KPT និង អគ្គនាយកដ្ឋានវិទ្យុនិងទូរទស្សន៍បាយ័ន
វប្បធម៌នៃការចែករំលែកក្នុងសង្គមខ្មែរធ្លាក់ចុះ!ដោយៈ ខៀវ ចាន់ណា
កាលពីសម័យបុរេប្រវត្តិ មនុស្សនៅក្នុងសង្គមខែ្មរ គឺជាមនុស្សដែលមានការចែករំលែក បើទោះបីជាពួកគេរស់នៅ ដោយមិនបានស្វែងយល់ដឹងច្រើនពីបញ្ហាសង្គមរបស់ពួកគេក៏ដោយចុះ។ ការរស់នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេៗ រស់ដោយភាពសប្បាយរីករាយ រស់យ៉ាងមានសុភមង្គល ដោយការរស់នៅជាកុលសម្ព័ន្ធ។ ទោះបីជាខ្មែរពីជំនាន់មុន មិនសូវទទួលបានការអប់រំច្រើន ដូចមនុស្សក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះក្តី តែគេជាមនុស្សដែលមានគុណធម៌ស្របតាមធម្មជាតិរបស់គេ។ សម្រាប់បច្ចុប្បន្ន ការចេះដឹងបានធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួនតូច តែងតែស្វែងរកនូវផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន សម្រាប់ខ្លួនឯង សម្រាប់បក្សពួកគ្រួសារពួកគេជាដើម ហើយពួកគេមិនសូវជាយកចិត្តទុកដាក់នឹងអ្នកដទៃ ក្រៅពីសាច់ញាតិរបស់គេឡើយ។ ទាំងអស់នេះ អាចបង្ហាញឲ្យឃើញថា ការចែករំលែកក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្នមាន
ការធ្លាក់ចុះ។ ហេតុអ្វីបានជាវប្បធម៌នៃការចែករំលែកធ្លាក់ចុះក្នុងសង្គមខ្មែរ?
អតីតកាលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបាន ធ្វើឲ្យប្រទេសនេះ រងប្រះស្រាំយ៉ាងខ្លាំង តាមរយៈសកម្មភាពផ្សេងៗ ដូចជាការឈ្លានពានរបស់បរទេស និងសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងស្រុកគ្មានស្រាកស្រាន្ត។ ភាពឈឺចាប់ទាំងអស់នេះ បានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនធំ មិនចង់ជួបវាជាលើកទី២ទៀតទេ ឬក៏មិនចង់ជួបជារៀងរហូតតែម្តង។ តាមរយៈការឈ្លានពានរបស់បរទេសក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានធ្វើប្រទេសនេះ រងនូវឥទ្ធិពលវប្បធម៌របស់បរទេស លើប្រជាជនកម្ពុជា។ ការហូរចូល នៃវប្បធម៌អាក្រក់មួយចំនួនបានប្រែក្លាយជនជាតិខ្មែរ មួយចនួនតូច កើតជាមនុស្ស ដែលសម្បូរភាពអាត្មានិយម។
ចាស់ៗព្រឹទ្ធាចារ្យតាមភូមិ បានរៀបរាប់រឿងពីអតីតកាលថា កាលពីមុនបើមានកម្មវិធីអ្វីមួយក្នុងភូមិ គេជួយគ្នាទៅវិញ ទៅមកអ្នកខ្លះជួយនេះ អ្នកខ្លះជួយនោះ ទៅតាមលទ្ធភាពរបស់គេរៀងៗខ្លួន។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ការសប្បាយរីករាយរបស់ប្រជាជនក្នុងភូមិ ក៏មិនមានអ្វីចោទជាបញ្ហាដែរ ភាតរភាពបានកើតឡើងជុំវិញមហាគ្រួសារខ្មែរ។ ប្រសិនបើមានភូមិណាមួយមានពិធីអ្វីមួយ គេតែងតែរៀបចំការរាំកម្សាន្តសប្បាយ ហើយអ្នកដែលមិនមែនជាសមាជិកក្នុងភូមិនោះ ក៏អាចចូលរួមកម្សាន្តសប្បាយបានដែរ។ នេះគឺជាការរៀបរាប់ពីការចែករំលែករបស់ ប្រជាជនខ្មែរកាលពីអតីតកាល។ ផ្ទុយទៅវិញ សម្រាប់បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រសិនបើក្នុងភូមិ ឬសហគមន៍ណាមួយមានរៀបចំកម្មវិធីអ្វីមួយ នោះប្រាកដជាគ្មានអ្នកភូមិ ឬអ្នកសហគមន៍ដទៃទៀតចូលរួមក្នុងការកម្សាន្តសប្បាយទេ។ ខ្ញុំសូមធ្វើការកត់សម្គាល់ថាបញ្ហាទាំងអស់នេះ កើតឡើងច្រើនទៅលើយុវវ័យខ្មែរមួយចំនួន។
បន្ថែមលើសពីនេះ បើគេរៀបចំឲ្យមានពិធីរាំលេងសប្បាយ គេគួរតែគិតគូរដល់ការ ជួលគ្រូពេទ្យបម្រុងទុក ដើម្បីត្រៀមដេរអ្នករងរបួសដោយសារការវាយតប់គ្នា។ តើការចែករំលែករបស់យុវជនខ្មែរមួយចំនួននោះ បាត់ទៅណាអស់ហើយ? ភាពកោងកាច អាងកាប់អាងចាក់នេះ បានកើតលើយុវជនខ្មែរដោយរបៀបណា? ហេតុអ្វីក៏មិនចេះចែករំលែកការសប្បាយ តែបែរជានាំគ្នាចែករំលែកការវាយតប់គ្នាទៅវិញ? នេះពិតជាដូចការលើកឡើងនៅក្នុងស្នាដៃនិពន្ធរបស់ ភិរម្សភាសាអ៊ូ ហៅក្រមង៉ុយ ដែលលោកបានលើកឡើងថា ត្បិតមនុស្សឥឡូវ យកខុសជាត្រូវ យកឆ្កួតធ្វើជា អំពើអាក្រក់ ឡិកឡក់លីលា ព្រហើនពានពារ អាងមាសអាងប្រាក់។ អាងព្រើលអាងប្រាជ្ញ អាងកោងអាងកាច អាងកាប់អាងចាក់ អាងជើងអាងដៃ អាងវាយអាងធាក់ អាងគុកច្រវាក់ អាងម៉ាស៊ីនកាត់ក។ គិតៗទៅការលើកឡើងរបស់ ក្រមង៉ុយមិនខុសទេ ពោលគឺត្រូវទាំង១០០%តែម្តង។
នៅក្នុងបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរវិញ វាជារឿងមួយ ដែលនឹកស្មានមិនដល់ថាមានមនុស្សមួយចំនួនអាចធ្វើទង្វើអសីលធម៌នេះទៅរួច។ ទង្វើអសីលធម៌នោះ គឺជាការលួយបន្លំយករបស់របររបស់ជនរងគ្រោះដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ។ បន្ថែមលើសពីនេះ យើងសូមកោតសរសើរ ដល់ក្រុមមនុស្សទាំងនោះអស់ពីដូងចិត្ត ព្រោះពួកគេហ៊ានលើកដៃយករបស់របរ ដូចជាស្បែកជើង ទូរស័ព្ទដៃ នាឡិកាដៃ ខ្សែដៃ និងខ្សែក្រវាត់ ជាដើម។ ពិតជាអស្ចារ្យណាស់អ្នកជួយសង្គ្រោះ! យ៉ាងណាមិញ ទាំងអស់នេះគឺគ្រាន់តែជាទង្វើរបស់ជនឱកាសនិយមមួយចំនួន តែប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក៏មានជនសប្បុរសមួយចំនួនបានជួយជនរងគ្រោះ តាមរយៈការហៅទូរស័ព្ទហៅឡានពេទ្យ ការជួយសង្គ្រោះបឋម ហើយគេក៏គ្មានបំណងចង់បានរបស់របររបស់ជនរងគ្រោះដែរ។
បើនិយាយដល់គ្រោះអគ្គីភ័យវិញ ពួកមនុស្សឈ្លើងសង្គម ឬពួកមនុស្សឱកាសនិយមមួយចំនួន ចាំតែប្រមូលយកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកដទៃ ខណៈពេលដែលជនរងគ្រោះកំពុងប្រសេចប្រសាច ដើម្បីប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន ចេញពីកន្លែងមានអគ្គីភ័យ។ ជនឈ្លើងសង្គមទាំងអស់នោះ ក៏ធ្វើជាជួយប្រមូលរបស់របរទាំងនោះ តែធាតុពិតគឺប្រមូលទៅដាក់ផ្ទះរបស់ខ្លួនទៅវិញ។ ចំណែកឯមន្ត្រីពន្លត់អគ្គីភ័យមួយចំនួនតូច ក៏ប្រៀបបានទៅនឹងពួកឈ្លើងសង្គមដែរ ពោលគឺបើម្ចាស់ផ្ទះមិនឲ្យសំណែនខ្លះ ពួកគេមិនជួយពន្លត់ភ្លើងឡើយ។ តើជនមួយក្តាប់តូចនោះ មានតួនាទីអ្វីទៅ? ហើយពួកគេមិនមែនជាមន្ត្រីរបស់រដ្ឋទេ ឬៗគេជាបុគ្គលិកស៊ីឈ្នួលពន្លត់អគ្គីភ័យរបស់ក្រុមហ៊ុន? មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ មានមនុស្សមួយចំនួនទៀតគ្មានតួនាទីអ្វីសោះ តែបែរជាដើរប្រមូលលុយពីប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ ហើយប្រាប់ថាបើមិនឲ្យថ្លៃទឹកតែខ្លះ គេអត់ពន្លត់ភ្លើង ដែលកំពុងឆេះផ្ទះនោះទេ។ កន្លងមកយើងក៏សូមលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីពន្លត់អគ្គីភ័យ ផ្សេងទៀត ដែលហ៊ានចែករំលែកកម្លាំងកាយ និងបំពេញតួនាទី ដើម្បីជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។
នៅក្នុងជំនឿសាសនាវិញ មនុស្សបានយកលុយយ៉ាងច្រើន ដើម្បីប្រាថ្នាទៅកើតឋានសួគ៌។ ប៉ុន្តែបើគេយកលុយនៃជំនឿសាសនាទាំងអស់នោះ មកបរិច្ចាគឲ្យក្មេងៗ ដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ជនទីទាល់ក្រ កសាងផ្លូវថ្នល់ បណ្ណាល័យ សាលារៀន និងមន្ទីរពេទ្យវិញ គឺពិតជាការធ្វើបុណ្យដ៏ល្អក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិ។ ជំនឿនាំមកនូវអវិជ្ជា វិទ្យាសាស្ត្រនាំមកនូវពុទ្ធិ។ នៅពេល ដែលអ្នកណាម្នាក់ ជឿលើរឿងអ្វីមួយ មិនថាតែសាសនាទេ នោះគេនឹងបោះបង់ចោលការគិតពិចារណាតាមរយៈខួរក្បាល។ ចំណែកឯវិទ្យាសាស្ត្រវិញ គឺជាការសិក្សាឃើញជាក់ស្តែងទៅលើរឿងអ្វីមួយ ហើយវាកើតឡើងក្នុងបច្ចុប្បន្នកាលនេះ តែម្តង មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វិទ្យាសាស្ត្រ អាចឲ្យគេសិក្សា និងពិសោធន៍តាមរយៈការប្រើប្រាស់សមត្ថភាពខួរក្បាលរបស់មនុស្ស។ យ៉ាងណាមិញ យើងសូមអរគុណដល់សាសនាមួយចំនួន ដែលបានបង្ហាត់មនុស្សឲ្យចេះ ជួយមនុស្ស ហើយធ្វើឲ្យមនុស្សមានសីលធម៌។ សម្រាប់បច្ចុប្បន្ននេះ សាសនាក៏បានដើរតួអប់រំមនុស្ស ជាពិសេសយុវវ័យបានមួយចំនួនផងដែរ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមមិនគាំទ្រចំពោះមនុស្សមួយចំនួន ដែលធ្វើបុណ្យព្រោះតែភាពអាត្មានិយមរបស់ខ្លួន មិនខ្វល់ពីអ្នកដទៃ ពោលគឺការធ្វើបុណ្យព្រោះចង់ឡើងឋានសួគ៌នេះតែម្តង។ ខ្ញុំសូមគាំទ្រសកម្មភាពសង្គមរបស់សាសនា ឬសកម្មភាពក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិ ដើម្បីចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម។
ទោះបីជាការលើកឡើងខាងលើបង្ហាញ ពីជនឈ្លើងសង្គមមួយចំនួន ដែលមានសកម្មភាព បង្ហាញពីភាពអាត្មានិយម ហើយមិនចេះចែករំលែកជាមួយមនុស្ស ដែលរស់នៅក្នុងសង្គមក៏ដោយ ក៏យើងសូមគាំទ្រនូវសកម្មភាពមួយចំនួនរបស់យុវជន ក្នុងការជួយសង្គមរបស់គេ។ យើងបានដឹងហើយថា សង្គមមួយមានភាពរីកចម្រើនទៅបាន លុះត្រាតែមនុស្សក្នុងសង្គមនោះមានការប្រស្រ័យទាក់ទងគ្នាទៅវិញទៅមក ឬជួយគ្នាទៅវិញ ទៅមក។
បច្ចុប្បន្ននេះ ក៏មានអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន រួមទាំងកាកបាទក្រហមកម្ពុជាផង បានធ្វើជាសកម្មភាពសង្គមជាច្រើន ដែលស្តែងពីការចែករំលែក និងជួយគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងសង្គម។ ដូច្នេះ យើងសង្ឃឹមថា ជនជាឈ្លើងសង្គមមួយចំនួននោះ ងាកមកជួយសង្គមវិញ៕
ប្រភព៖
មតិយោបល់